Ống hút nhựa: thay thế hay tái chế ?
Dưới góc độ
kinh tế, thay thế ống hút nhựa có cách đặt vấn đề khác.
Cafe Editha,
một quán cà phê ở Dapa, tỉnh Surigao del Norte, Philippines, đang gây sốt cộng
đồng mạng khi sử dụng loại ống hút dễ dàng phân hủy làm từ “lukay”, một thuật
ngữ chỉ lá dừa hoặc lá cọ. Không riêng Philippines, trước sự xâm lấn khủng khiếp
của rác thải nhựa, xu hướng dùng ống hút làm từ cây cỏ thiên nhiên (tre, trúc,
nứa, cỏ bàng, cỏ sậy...) đang phát triển ở nhiều nước trên thế giới. Trong khi
đó, theo Chương trình Môi trường của Liên hiệp Quốc (UNEP), đã có 80 nước trên
thế giới đưa ra các lệnh cấm đối với các vật dụng nhựa sử dụng một lần. Việt
Nam định hướng đến năm 2025 sẽ không sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
Xem thêm
Hạn chế, tiến
tới từ bỏ sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần được đánh giá là cách thức đúng đắn,
nhằm bảo vệ môi trường. Chuỗi cửa hàng cà phê Starbucks có kế hoạch tới năm
2020 sẽ ngưng dùng ống hút nhựa. McDonald’s thông báo sẽ thực thi chương trình
ngừng ống hút nhựa thử nghiệm tại các nhà hàng ở Anh và Ireland. Alaska
Airlines dự kiến sẽ ngưng sử dụng ống hút và cây khuấy bằng nhựa trên các chuyến
bay...
Nhiều công
ty cũng bắt đầu tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất ống hút chất liệu
khác, thay thế ống hút nhựa. Công ty sản xuất bao bì giấy lớn nhất thế giới là
Tetra Pak (Thụy Điển) cũng sản xuất ống hút giấy và bắt đầu thử nghiệm dùng ống
hút giấy cho một số sản phẩm đồ uống bán tại châu Âu.
Ở Việt Nam,
dù ở quy mô nhỏ nhưng đã xuất hiện các công ty sản xuất theo xu hướng này như
Bamboo Space, Mão Mèo chuyên sản xuất ống hút từ tre, trúc, nứa; Green Bee sản
xuất ống hút giấy; Công ty Hùng Hậu sản xuất ống hút từ bột gạo, rau củ… Tuy
nhiên, điều quan trọng là ống hút bằng giấy, kim loại, cây cỏ có thể thay thế ống
hút nhựa mà vẫn đảm bảo bài toán kinh tế ?
Như ở Việt
Nam, mỗi ống hút tre, trong hộp 10 cái, do Công ty Mão Mèo cung cấp có giá khoảng
40.000 đồng. Đây cũng là mức giá cho các loại ống hút có chất lượng tương
đương. Giám đốc một chuỗi cà phê lớn ở Hà Nội thừa nhận với báo chí, các loại ống
hút thân thiện môi trường đang có giá cao hơn ống hút nhựa khoảng 10 lần. Loại
rẻ nhất như ống hút cỏ bàng cũng 300-400 đồng/ống, cao hơn ống hút nhựa 5-6 lần.
Vì thế, kêu gọi các nơi kinh doanh loại bỏ hoàn toàn ống hút nhựa là không đơn
giản.
Tại
Washington, D.C. (Mỹ) - nơi phát minh ra ống hút, cũng là nơi cấm dùng ống hút
nhựa đã phải gia hạn thêm 6 tháng kể từ khi lệnh cấm có hiệu lực (ngày
1.1.2019) nhằm giúp các nhà hàng, doanh nghiệp có thời gian chuyển đổi. Tuy
nhiên, theo chia sẻ với truyền thông của ông Kirk Francis, quản lý trung tâm ăn
uống Tastemakers, “một giải pháp thích hợp thay thế vẫn chưa tìm ra”. Ông
Francis đã cân nhắc tới ống hút kim loại, giấy phân hủy sinh học hoặc vật liệu
có nguồn gốc thực vật. Nhưng đa số các ống hút dạng này đều đắt hơn và không mỏng
như ống hút nhựa.
Trong quá khứ,
Mỹ là quốc gia từng sử dụng ống hút giấy phổ biến. Nhưng sau Chiến tranh thế giới
thứ 2, nhờ tính năng sản xuất nhanh, nhiều, bền, rẻ, không thấm nước, không dễ
rách dễ gãy mà ống hút nhựa dần thay thế ống hút giấy. Plastics Europe, một
trong những hãng sản xuất đồ nhựa lớn nhất thế giới, đã gia tăng số lượng sản
xuất ống hút nhựa, từ mức 1,5 triệu tấn sản phẩm vào năm 1950 đạt tới 322 triệu
tấn sản phẩm năm 2015.
Ống hút nhựa
cũng là một phần không thể tách rời của văn hóa Mỹ và nhiều nước. Đó là chưa kể
đến vấn đề sạch sẽ, vệ sinh an toàn của sản phẩm. Ngay trong lần quảng bá đầu
tiên về ống hút nhựa dùng một lần, các nhà sản xuất Mỹ đã tuyên bố rằng, đây là
cách hiệu quả hạn chế bệnh tật lây lan trong cộng đồng.
Từ đó đến
nay, ống hút nhựa lan rộng toàn cầu. Bây giờ, ngay cả khi tác hại của ống hút
nhựa là rõ ràng và nhiều người ủng hộ giải pháp thay thế nhưng ai cũng hiểu,
không có ống hút nào tiện lợi và rẻ bằng ống hút nhựa.
Giải pháp
tái chế ống hút nhựa từng là vấn đề quan tâm của Mỹ khi quốc gia này ước tính
tiêu thụ hơn 500 triệu ống hút mỗi năm. Tuy nhiên, hầu hết các công ty tái chế
đã không đón nhận rác ống hút nhựa vì chúng có kích thước quá nhỏ và quá mỏng,
gây khó khăn cho quá trình tái chế. Số ống hút nhựa đã bị thải ra môi trường.
Các nghiên cứu cho thấy phải mất 200 năm, ống hút nhựa mới phân hủy hoàn toàn
trong môi trường tự nhiên.
Điều này đồng
nghĩa, để bảo vệ môi trường, chẳng còn cách nào khác là chấp nhận giải pháp
thay thế và chấp nhận trả phí cao. Bởi vì như ông David Rhodes, Giám đốc Toàn cầu
của Aardvark, từng nhấn mạnh: “Một cái ống hút giấy đắt hơn một xu so với ống
hút nhựa. Với các tập đoàn lớn, điều đó tương đương hàng trăm triệu USD. Nhưng
tổn hại cho môi trường biển thì không thể tính giá được”.
--------------
Xem thêm
- Hướng dẫn kiểm tra ống hút giấy kém chất lượng
- Cách sản xuất ống hút giấy 100% phân hủy tự nhiên
- Ống hút giấy bảo vệ môi trường như thế nào ?
Nhận xét
Đăng nhận xét